فتیش چیست؟

فتیش در لغت به معنای پرستش است به کشش بسیار قوی به چیزی اطلاق می شود. فتیش های جنسی و فتیش های غیرجنسی وجود دارد. رایج ترین استفاده از کلمه فتیش احتمالاً معنای جنسی آن است. فتیش هیجان جنسی در پاسخ به یک جسم یا قسمتی از بدن است که معمولاً جنسی نیست، مانند کفش یا پا. این موضوع در مردان شایع تر است.

بسیاری از افرادی که دارای فتیش هستند، برای تحریک جنسی، نعوظ و ارگاسم، باید به تنهایی یا با شریک زندگی خود، موضوع جذاب خود را در دست داشته باشند یا در مورد آن خیال پردازی کنند. فرد مبتلا به فتیش ممکن است در حالی که آن شی را در دست گرفته، بو می کند، مالش می دهد یا مزه می کند، خودارضایی کند. یا ممکن است از شریک زندگی خود بخواهد که آن را بپوشد یا در طول رابطه جنسی از آن استفاده کند.

نکته: ممکن است در حین رابطه جنسی دوست داشته باشید که شریک زندگی خود را با یک جفت کفش پاشنه بلند ببینید، اما این لزوما به این معنی نیست که شما فتیش کفش دارید.

علت بوجود آمدن فتیش ها چیست؟

کارشناسان رفتار جنسی در مورد علل آن اتفاق نظر ندارند. برخی از افراد می توانند ردپای این موضوع جذاب خود را به دوران کودکی، قبل از اینکه از تمایلات جنسی خود آگاه شوند، ردیابی کنند. دکتر کنت روزنبرگ استاد روانپزشکی در کالج پزشکی ویل کورنل  می گوید که یک فتیش می تواند از مشاهده رفتار جنسی نامناسب در دوران کودکی یا سوء استفاده جنسی ناشی شود.

هرچند که فتیش ها معمولاً با شروع بلوغ پدیدار می شوند. برخی از نظریه پردازان بر این باورند که علاقه فتیشیستی به دلیل ارتباط یک شی یا قسمتی از بدن با اولین تجربیات یک فرد از برانگیختگی جنسی یا خودارضایی ناشی می شود. هیچ شواهد قطعی در مورد اینکه چه چیزی باعث یا باعث اختلال فتیشیستی می شود وجود ندارد.

آیا فتیشیسم یک بیماری روانی است؟

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، بیان می‌کند که اکثر افراد با علایق جنسی غیر معمول، اختلال روانی ندارند. اما اگر باعث ناراحتی شدید و پایدار شود، می تواند به آن سطح برسد.

اختلال فتیشیستی زیرمجموعه ای از اختلالات پارافیلیک است. پارافیلیا یک علاقه شدید و مداوم جنسی به اهداف یا فعالیت های جنسی غیر معمول است. اختلال پارافیلیک نوعی پارافیلی است که باعث ناراحتی قابل توجه، اختلال عملکرد و/یا آسیب به خود یا دیگران می شود. اکثر افرادی که دارای علایق فتیشیستی هستند یا تحت تاثیر پارافیلیا قرار دارند، ناراحتی قابل توجهی را تجربه نمی کنند یا باعث آسیب نمی شوند و بنابراین به عنوان دارای اختلال روانی طبقه بندی نمی شوند.

 ممکن است شخصی از محل کار یا خانه ناپدید شود تا فتیش خود را در خفا انجام دهد. این شیفتگی همچنین می تواند آنها را از انجام کارشان باز دارد. «برای مثال، یک پزشک می‌تواند یک فتیش پا داشته باشد و زمان و توجه زیادی را روی پای بیمارانش بگذارد.

افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است برای به دست آوردن هدف خود دزدی کنند. اغلب، آنها نمی توانند روابط جنسی معناداری با افراد دیگر داشته باشند. آنها ممکن است ترجیح دهند زمانی را با هدف خود خلوت کنند، حتی زمانی که با شخص دیگری در ارتباط هستند.

رایج ترین فتیش های جنسی

افراد تقریبا می توانند به هر چیزی فتیش داشته باشند. معمولاً اشیاء فتیش برای رخ دادن برانگیختگی مورد نیازند یا به شدت ترجیح داده می شوند. هرچه انگیختگی فرد منحصراً روی یک شی یا قسمت خاص از بدن متمرکز شود، احتمال اینکه فتیشیسم باعث ایجاد ناراحتی به شکل اضطراب یا مسائل رابطه شود بیشتر است. یک اختلال رایج مرتبط با اختلال فتیشیستی، اختلال عملکرد جنسی زمانی است که جسم یا قسمت مورد نظر بدن وجود نداشته باشد. در این جا چند مورد از رایج ترین فتیش ها ذکر شده است.

پا :  این رایج ترین فتیش اعضای بدن است، به خصوص در بین مردان. احتمالا این به این دلیل است که پاها (ساق) به ران منتهی می شوند. که آن هم در نهایت به دستگاه تناسلی منتهی می شود. بوسیدن و مکیدن انگشتان پا، تماشای فیلم‌های پا، عکس گرفتن از پاهای شریک زندگی، خیال‌پردازی در مورد پا، علاقه به جوراب و کفش، تمایل به لمس پا  از نشانه‌های فوت فتیش است. فتیش پا به نام پودوفیلیا نیز شناخته می شود.

رنگ: رنگ ها یکی دیگر از فتیش های رایج در بین مردان هستند. یک مرد ممکن است زنی را با لباس آبی یا قرمز ببیند و فوراً برانگیخته شود.

مو: فیتیش مو یا تریکوفیلی نوعی از  فتیش است که فرد با بوییدن موها، لمس آن یا خیره شدن به موهای دیگران تحریک می‌شود. این مورد همچنین می تواند در ارتباط با موی بدن و موی عضو جنسی فرد باشد.

خالکوبی و پیرسینگ: بسیاری از افراد تنها با دیدن یک نقش بر روی بدن تحریک جنسی می شوند. فتیش پیرسینگ بیشتر در ارتباط با ایجاد درد و  لذت بردن از آن است.

لباس زیر:  برخی از افراد از پوشیدن انواع خاصی از لباس های زیر هیجان جنسی را تجربه می کنند. سایر افراد هنگام مشاهده یا دست زدن به انواع خاصی از لباس‌های زیر که توسط دیگری پوشیده می‌شوند یا مشاهده می‌کنند که شخصی لباس زیر را پوشیده است یا آن را در می‌آورد هیجان‌های جنسی را تجربه می‌کنند.

فتیشیسم ناف: فتیشیسم ناف نوع دیگری است که در آن قسمت خاصی از بدن به منبع اصلی میل جنسی تبدیل می شود و اغلب ناف را با عضو جنسی برابر می دانند. این نوع نیز بیشتر در ارتباط با مردان است.

گوش: هیچ چیز برای بسیاری از مردم بیشتر از یک صدای آرام با لب های نرم روی گوش، میل جنسی را تحریک نمی کند.

کفش: این فتیش بیشتر برای مردان است. فتیش کفش را در زبان انگلیسی به نام retifism،  نیز می‌شناسند. افراد مبتلا به فتیش کفش می‌توانند به صورت تحریک‌آمیزی به کفش زنانه علاقه‌مند شوند.اگرچه به نظر می‌رسد که کفش‌های زنانه معمولاً «سکسی» قلمداد می‌شوند، اما  در دنیای واقعی هیچ ارتباط ویژه‌ای میان کفش زنانه و سکسی بودن آن وجود ندارد. فتیش چکمه نیز یکی از گونه‌های فتیش کفش است.

تأثیرات اختلال فتیشیسم بر افراد و روابط

اختلال فتیشیستی معمولاً در افرادی که این نوع برانگیختگی را تجربه می کنند منجر به شرم و ناراحتی عاطفی می شود. تضاد درونی و ترس از قضاوت می تواند منجر به انزوا و مشکل در یافتن یا برقراری ارتباط صادقانه در روابط جنسی شود. شرکای افراد مبتلا به اختلال فتیشیستی ممکن است احساس ناکافی، غیرجذاب و یا نگران پیامدهای یک علاقه فتیشستی کنند.

اختلال عملکرد جنسی اغلب زمانی رخ می دهد که شیء فتیشیستی وجود نداشته باشد. اختلال نعوظ (ED) یا تاخیر در انزال (DE) ممکن است افراد یا زوج ها را به دنبال درمان سوق دهد.

آمار اختلالات فتیشیستی

به آمار زیر در مورد اختلال فتیشیستیک توجه کنید:

• اختلال فتیشیستی تقریباً منحصراً در مردان رخ می دهد.
• از هر چهار مرد مبتلا به اختلال فتیشیستیک تقریباً یک نفر همجنسگرا است.
• اختلال فتیشیستی اغلب با سایر اختلالات پارافیلیک و/یا بیشجنسی همراه است.
• اختلال فتیشیستی اغلب باعث اختلال در عملکرد جنسی در طول فعالیت جنسی می شود. زمانی که اشیاء فتیشیستی وجود ندارند.
• اختلال فتیشیستی معمولاً با شروع بلوغ/جنسی ایجاد می شود.
• در حالی که شروع اختلال فتیشیستی معمولاً زودهنگام رخ می دهد. علائم ممکن است در طول عمر فرد ظاهر شوند و از بین بروند.

درمان اختلال فتیشیستی

سکس درمانی با یک درمانگر خبره که در پارافیلیا تخصص دارد، بهترین شکل درمان برای اختلال فتیشیستی است. یک درمانگر جنسی معتبر ممکن است از درمان شناختی رفتاری (CBT) برای شناسایی و تغییر رفتارهای فتیشیستی استفاده کند. ثابت شده است که CBT برای درمان اختلال فتیشیسم در ترکیب با دارو موثر است. یک درمانگر جنسی یک تاریخچه جنسی و روانی-اجتماعی مفصل می گیرد تا عواملی را که به علاقه فتیشیستی و بیان آن از طریق اصرار، خیال پردازی ها و رفتارها کمک می کنند، ارزیابی کند.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

درمانگران جنسی با آموزش CBT از تکنیک های بازسازی شناختی برای شناسایی و تغییر افکار و رفتارها استفاده می کنند. آنها ممکن است از درمان بیزاری یا تصاویر هدایت شده برای کاهش علاقه به اشیاء فتیشیستی استفاده کنند. مطالعات نشان داده‌اند که CBT زمانی که همراه با دارو درمانی استفاده می‌شود، یک درمان مؤثر برای اختلال فتیشیسم است.

دارو

مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پروزاک/فلوکستین می‌توانند به اختلالات خلقی همزمان مانند افسردگی یا اضطراب کمک کنند و میل جنسی را کاهش دهند. بسیاری از افرادی که SSRI مصرف می کنند عوارض جانبی جنسی را تجربه می کنند. که اغلب شامل کاهش علاقه به رابطه جنسی می شود. کاهش میل جنسی می تواند به تکانشگری مرتبط با افکار و رفتارهای فتیشیستی کمک کند، با این حال، بدون درمان به طور مستقیم به میل فتیشیستی پاسخ نمی دهد.

مدروکسی پروژسترون استات و سیپروترون استات اعضای دسته ای از داروها هستند که می توانند برای کاهش موقت سطح تستوسترون به منظور کاهش میل جنسی و امکان درمان موثرتر مورد استفاده قرار گیرند. این داروها به کاهش سطح تستوسترون در گردش کمک می کنند و گیرنده را برای تکنیک های درمانی بازسازی شناختی آماده می کنند.

اگر از اختلال فتیشیسم رنج می برید، حتماً موارد زیر را رعایت کنید:

منابع:

1. Scorolli, C. International Journal of Impotence Research, published online Feb. 15, 2007.
2. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed. (DSM-5). American Psychiatric Association, 2013.
3. Hawkinson, K. Archives of Sexual Behavior, published online Jan. 29, 2014.
4. Richard Krueger, MD, associate clinical professor, Columbia University, N.Y.
5. Kenneth Rosenberg, MD, clinical associate professor, Weill Cornell Medical College, N.Y
6. American Psychiatric Publishing. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington (D.C.)
7. Meston, C., & Frohlich, P. (n.d.). Sexual Paraphilias. Retrieved August 17, 2020, from https://labs.la.utexas.edu/mestonlab/sexual-paraphilias