آدمها – به خصوص نزدیکترین افراد به شما – تأثیر عمیقی بر رفاه روانی شما دارند. همه ما فراز و نشیب های زندگی و دوست داشتن های نصفه و نیمه را تجربه خواهیم کرد، اما در نهایت، روابط ما باید منبع شادی باشد، نه ناامیدی. گاهی اوقات، شناسایی روابط سمی دشوار است. برخی رفتارها وجود دارند که به وضوح مشکل دارند – مانند هر نوع سوء استفاده، خواه فیزیکی، عاطفی، کلامی یا مالی. برخی دیگر اما به سختی و با مرور زمان می توان به اشتباه بودن آنها پی برد.

هر رابطه ای سطحی از سمیت دارد. اگر در رابطه احساس ناراحتی می‌کنید، باید جلوی خود را بگیرید و علت آن را بپرسید. هر انسانی ارزش داشتن روابط سالم، با ارزش و امن را دارد. بیایید یاد بگیریم که نشانه های یک رابطه سمی را تشخیص دهیم تا بتوانید شروع به ایجاد و برقراری رابطه های سالم کنید.

رابطه سمی چیست؟

از خودگذشتکی و فداکاری بخشی از یک رابطه خوب است.  همینطور چالش ها، اختلاف نظرهاو  ناراحتی ها. اما در یک رابطه سالم  همه چیز در تعادل است. بیشتر مردم در مورد روابط سمی فقط از بعد عاشقانه صحبت می کنند، اما واقعیت این است که هر رابطه ای می تواند سمی باشد. از جمله روابط با همکاران، پدر و مادر، خواهر و برادر و دوستان.

در یک رابطه سالم، همه چیز ممکن است اتفاق بیفتد. مطمئناً، ممکن است هر از گاهی با هم اختلاف نظر داشته باشید یا با مشکلاتی در مسیر رابطه مواجه شوید، اما معمولاً با هم تصمیم می گیرید، آشکارا در مورد مشکلاتی که پیش می آید صحبت می کنید و از همراهی یکدیگر لذت می برید.

روابط سمی اما داستان دیگری دارد. به گفته یور ال کارابالو، درمانگر رابطه، در یک رابطه سمی، ممکن است پس از گذراندن وقت با شریک زندگی خود به طور مداوم احساس خستگی یا ناراحتی کنید، که می تواند نشان دهد که برخی از چیزها باید تغییر کنند.

در زیر، ما برخی از نشانه‌های بارز سمیت در یک رابطه را بررسی می‌کنیم.

نشانه  های یک رابطه سمی

چگونه بین چالش های عادی هر رابطه و یک رابطه واقعاً سمی تمایز قائل شویم؟ در اینجا چند علامت رایج وجود دارد که باید مراقب آنها باشید.

احساس امنیت نمی کنید.

منظور بعد فیزیکی نیست. در اینجا صحبت از احساس امنیت عاطفی ست. آیا می توانید افکار و احساسات خود را آشکارا با این شخص در میان بگذارید؟ آیا احساسات شما برایش مهم است؟ یا احساس می کنید که همیشه در حال سرکوب خود هستید؟ اگر از اینکه کاملاً صادق باشید می ترسید؟

یک رابطه سالم فضایی را برای افراد به وجود می آورد که به راحتی از مشکلات خود صحبت کنند. می توانید چیزهای شرم آور را به شریک زندگی خود بگویید و آشکارا در مورد اینکه چه کسی به شما صدمه زده است صحبت کنید. شما می توانید کاملاً روراست باشید و همچنان دوست داشته شوید.

اگر در بیشتر موارد، عمیق‌ترین صدماتی که تجربه میکنید  را می توانید با یک دوست مورد اعتماد در میان بگذارید، اما با همسرتان در میان نمی‌گذارید یعنی در یک رابطه مسموم هستید.

  ارتباط خوبی باهم ندارید.

ارتباط خوب، ضربان هر رابطه است. ارتباط خوب به این معنی نیست که همه چیز به طور جادویی درست باشد. ممکن است برخی چیزهای ناراحت کننده یا دردناک هم در رابطه وجود داشته باشد. این موضوع کاملا طبیعی است. اما دفن دردها و نیازها در اعماق وجودتان فقط به رنجش منجر می شود. اگر به جای مهربانی و احترام متقابل، بیشتر مکالمات شما مملو از طعنه یا انتقاد است و با تحقیر تحریک می شود باید نگران رابطه باشید.

احساس می کنید مورد بی توجهی و سو استفاده قرار گرفته اید.

اگر شریک زندگی شما به نیازهای اولیه شما احترام نمی گذارد و به آنها توجه نمی کند –به این معنی نیست که شما شایسته آن نیستید بلکه به این معنی ست که او نمی خواهد این کار را برای شما انجام دهد- در این صورت شما در یک رابطه سالم نیستید. به احتمال زیاد، نه تنها نادیده گرفته می شوید، بلکه مورد استفاده هم قرار می گیرید.

احساس می کنید خود را گم کرده اید.

افراد سمی تمایل دارند که دیگران را جذب کنند، دستکاری کنند و به گونه ای شکل دهند که بر اساس برنامه های آنها پیش بروند. برنامه ها و علایق آنها بر این رابطه غالب است. اغلب متوجه می‌شوید که کارهایی را انجام می‌دهید که نمی‌خواهید ولی فقط برای راضی کردن آن‌ها انجام می دهید – ارزش‌های اصلی خود را زیر پا می‌گذارید، به مکان‌هایی می‌روید که باعث ناراحتی شما می‌شود، یا وقت گذرانی با افرادی که باعث اضطراب شما می شوند.

هرگز فراموش نکنید: شما قدرت را در دست دارید. تشخیص این الگوها و تعیین مرزهای سلامت رابطه به شما بستگی دارد – نه شریک زندگیتان. این وظیفه شماست که نه بگویید، احساس خود را ابراز کنید و با ارزش های خود همسو باشید. اما افراد سمی اغلب وقتی که شما مرزها را تعیین می کنید یا ارزش های خود را زندگی می کنید، عصبانی، ناامید و ناراحت می شوند.

احساس تحقیر و شرم می کنید.

آیا این شخص به شما احساس کم بودن می دهد؟ آیا شما را تحقیر می کند؟ به شما احساس حماقت یا کم بودن می دهد؟ اینها همه نشانه های عدم بلوغ عاطفی است که باعث ایجاد یک رابطه سمی می شود. افراد نابالغ عاطفی باید شما را با وجود انبوهی از اشتباهات، شکست ها و کاستی های شما حمایت کنند.

همیشه مشکلی در شما پیدا می کند.

گری لواندوفسکی جونیور، دکترا، استاد روانشناسی در مونموث، می گوید: «شریکی که پیشنهادات ناخواسته ای را برای آنچه شما نیاز دارید ارائه می دهد، از علایق یا سرگرمی های شما حمایت نمی کند، و اساساً جنبه های شخصیتی شما را مورد انتقاد قرار می دهد، قطعاً سمی است.

عزت نفس شما را از بین می برد.

افراد سمی دوست دارند شخصیت  شما را زیر سوال ببرند. اگر مرتباً جملات انتقادی می شنوید، این نشان دهنده یک مشکل است.

مراقب نظراتی مانند:

“من آن لباس را دوست ندارم.”

“موهایت را کوتاه کن.”

“من اینطوری دوست ندارم.”

“چرا اینقدر آرایش می کنی؟”

“چرا باید امشب دوستانت را ببینی؟ من فکر کردم می‌خواهی در خانه بمانی.”

این نوع اظهارنظرها عزت نفس شما را از بین می‌برد. شما دائماً فکر می کنید، چه کاری می توانم انجام دهم تا اوضاع بهتر شود؟ و شروع به احساس بد نسبت به خودتان می‌کنید.

عدم تعادل آشکار قدرت وجود دارد.

سعی کنید از خود بپرسید چه کسی در این رابطه قدرت بیشتری دارد. لواندوفسکی می‌گوید: «اگر پاسخ خیلی واضحی وجود داشته باشد، نشان‌دهنده مشکل است. در حالت ایده آل، قدرت بین افراد برابر است. مطمئناً، هر جنبه‌ای از یک رابطه قدرت کاملاً متعادلی نخواهد داشت، اما در کل، باید متعادل شود.

کنترل کننده و بیش از حد حسود است.

اگر شریک زندگی شما نمی تواند این فکر را که شما در کنار او نیستید تحمل کند، باید در این رابطه تجدید نظر کنید. همسری که اصرار دارد بیش از حد صمیمی باشد و همه چیز را با هم انجام دهید – یا به شما اجازه نمی دهد تنها باشید و دائماً مکان و نیات شما را زیر نظر دارد یا زیر سؤال می برد – نشان دهنده یک رابطه سمی است.

شما از خود مراقبت نمی کنید.

 نشانه‌های روابط سمی همه مربوط به رفتارطرف مقابل شما نیست – الگوهای رفتاری شما نیز می‌تواند نشانه‌ بدی باشد. وقتی ما مراقب خود نباشیم این نشانه یک رابطه سمی است. مراقبت از خود برای هر رابطه ای حیاتی است تا از ایجاد مشکلات بعدی جلوگیری کند.

 شما همچنان منتظرید/امید دارید که او تغییر کند.

برای اینکه یک رابطه سمی باشد، نه تنها به رفتار سمی یکی از شریک‌ها نیاز دارد، بلکه نیاز به “تمایل به ماندن با امید کاذب تغییر شریک زندگی” از طرف دیگر دارد.  به عبارت دیگر  وقتی در یک رابطه مسموم هستید، ایمان به تغییری که هرگز رخ نخواهد داد، دارید.

احساس ناامنی شدید می کنید.

وقتی شما در یک رابطه سالم هستید، رفتارهای مهمی وجود دارد که در آن از یکدیگر تعریف و تمجید می کنید، بهترین ها را در یکدیگر به نمایش می گذارید، و به یکدیگر اجازه می دهید که بداند “من به شما اهمیت می دهم”. در یک رابطه مسموم از این اتفاقات زیاد رخ نمی دهد. بنابراین اگر در یک وضعیت ناامنی دائمی در رابطه خود هستید، در یک رابطه سالم نیستید.

 هرگز مسئولیت نمی پذیرد.

اگر یک یادآوری ساده به همسرتان که لطفاً حوله‌های خیس را بردارید، به معنای واقعی کلمه هر بار به دعوا ختم می‌شود (زیرا می‌دانستید که او هفته‌ای پر استرس را در محل کار خود پشت سر می‌گذارد) این ویژگی یک رابطه سمی است.

 شما آن نوع اعتمادی را که باید داشته باشید ندارید.

در یک رابطه سالم، اعتماد به مرور زمان ایجاد می شود. همانطور که یکدیگر را می شناسید و به این فکر می کنید که آیا می توانید آنچه را که همسرتان به شما می گوید باور کنید، صداقت با اعمال شریک زندگی شما تأیید می شود.  در روابط سمی، این اغلب اتفاق نمی افتد. آنها به وعده های خود عمل نمی کنند و اصلا نمی توان به انها اعتماد کرد. یک رابطه سالم همچنین باید پس از شکسته شدن اعتماد باز هم بتواند به شکل قبل بازگردد.

 بهترین شما را به نمایش نمی گذارد.

بهترین چیزی که می‌توانید باشید، کسی است که واقعاً اعتماد به نفس داشته باشد و بسیار راسخ باشد و مشکلات عزت نفس نداشته باشد. اما اگر زمانی که در کنار شریک زندگی خود هستید برعکس آن می شوید – اعتماد به نفس پایینی دارید، نمی خواهید کارهای سرگرم کننده انجام دهید، به همه چیزهایی که آنها می گویند شک دارید – ممکن است لازم باشد رابطه خود را دوباره ارزیابی کنید.

نسبت به آینده احساس مثبتی ندارید.

در روابط سالم زوج ها معمولا از آینده با یکدیگر صحبت می کنند و برای آن برنامه ریزی می کنند. اما در یک رابطه مسموم، این صحبت ممکن است هرگز مطرح نشود. اغلب اوقات در روابط مسموم، نمی‌دانید با شریک زندگی‌تان کجا ایستاده‌اید. آنها یک روز گرم و روز دیگر سرد هستند و تکلیف آنها با خودشان و شما مشخص نیست.

مدام سنگ اندازی می کند.

دعوا کردن به این معنی نیست که رابطه شما سمی است – اما اگر وقتی سعی می‌کنید چیزی را که شما را آزار می‌دهد، مطرح کنید، همیشه محکوم می‌شود، این همان چیزی است که درمانگران به آن سنگ‌اندازی می‌گویند. سنگ اندازی زمانی اتفاق می افتد که شریک زندگی شما گوش دادن به حرف شما را متوقف می کند و می گوید که نمی خواهد در مورد این موضوع صحبت کند، بی توجهی می کند، یا حتی وقتی می خواهید در مورد موضوع مهمی صحبت کنید، مستقیماً محل را ترک می کند.

هرگز برنامه های شما را به یاد نمی آورد.

شریک زندگیتان باید چیزهای مهم زندگی شما را به خاطر بسپارد – و از آنها حمایت کند. مثلا اگر شریک زندگی‌تان از شما بخواهد که در همان روزی که برای پایان‌نامه‌تان آماده می‌شوید به او کمک کنید تا به کارهایش برسد، این می تواند نشانه بدی برای رابطه باشد. هرچند که اگر این یک یا دو بار اتفاق بیفتد، لزوماً حتما رابطه ناسالم نیست.

همیشه دیگران را به خاطر مشکلات خودش سرزنش می کند.

اگر شریک زندگی‌تان همیشه شخص دیگری را به خاطر اینکه چرا اوضاع خوب پیش نمی‌رود سرزنش می‌کند – خواه آن شخص شما، رئیسش، مادرش، مربی او باشد – این می‌تواند نشانه بزرگی از رفتار سمی باشد. بخشی از داشتن یک رابطه سالم از هر نوعی به این معنی است که مسئولیت شکست ها و مشکلات خود را بپذیرید و در جهت حل آن قدم بردارید.

با شما در رقابت است.

کمی رقابت در یک رابطه چیز خوبی است (به خصوص اگر محرک شما در رابطه به سوی پیشرفت باشد). زوج‌های سالم از اهداف یکدیگر حمایت می‌کنند و وقتی هر یک برنده می‌شوند، خوشحال می‌شوند.

با این حال، زمانی که شریک زندگی تان به خاطر دستاوردهایتان احساس بد یا گناهکاری در شما ایجاد می کند، رقابت پذیری به قلمروی سمی تبدیل می شود. اگر متوجه شدید که بردهای خود را از ترس حسادت یا ناامنی پنهان می کنید، این یک وضعیت سمی است.

 همیشه برای رفتار بد آنها بهانه می آورید.

اگر همیشه سعی می‌کنید اعمال شریکتان را منطقی جلوه دهید – خواه در کم گذاشتن های عاطفی، فقدان همدلی، نفرت‌انگیز بودن برای دوستانتان یا عدم حمایت باشد، این نشانه یک مشکل است.

احساس می کنید تحت کنترل هستید.

یک فرد سمی مجبور است تعادل قدرت را به نفع خود تغییر دهد. آنها ممکن است همیشه شما را بررسی کنند یا دائماً شما را در مورد اینکه کجا می روید و چه کار می کنید مورد بازخواست قرار دهند. شریک زندگی شما ممکن است از رابطه استفاده کند تا شما را در انجام کارها تحت کنترل درآورد. ممکن است وقتی شما آنها را ناراحت کردید کنار بکشند و وقتی کاری را «درست» انجام می‌دهید، برگردند.

رابطه توهین آمیز است.

اگر شریک زندگیتان تمام تلاش خود را می کند تا به عزت نفس شما لطمه بزند، یا از راه خود تلاش می کند تا شما را پایین بیاورد و باعث شود شما در این رابطه گرفتار شوید، این می تواند نشان دهنده سوء استفاده از شما باشد.

اگر نظراتی را می شنوید که شما را به دام می اندازد و به شما این باور را می دهد که از نبودن در آن رابطه خوشحال تر می شوید، احتمالاً با یک فرد سمی سر و کار دارید. جستجوی کمک حرفه ای از طریق یک درمانگر می تواند به شما کمک کند تا اعتماد به نفس خود را به دست آورید تا بتوانید از آن الگوی فکری مخرب رها شوید.

با شما همدلی نمی کند.

همدلی مانند عینکی است که برای دیدن دنیا از چشم دیگران به چشم می زنید. یک فرد سمی بیش از حد بر نیازها و خواسته های خود متمرکز است و او را نسبت به واقعیت های اطرافیان خود کور می کند. وقتی قلب خود را با یک فرد سمی به اشتراک می گذارید، به جای همدلی با بی علاقگی و به جای خوشحالی با تغییر جهت مواجه می شوید. وقتی چیزهای مهمی را با آنها در میان می گذارید، ممکن است شما را ترد کنند و یا   مکالمه را به خودشان برگردانند.

شما نقشی ناکارآمد بازی می کنید.

ما اغلب داستان های دوران کودکی خود را در روابط بزرگسالی خود پیاده سازی می کنیم. خوب یا بد، این داستان ها نقشه راه ما برای زندگی هستند. به عنوان مثال، یک زن ممکن است با مردی ازدواج کند که فقط روی مبل می نشیند و بازی های ویدیویی انجام می دهد تا بتواند نقش مادری را ایفا کند. یا ممکن است یک کودک مراقبت از والدینی را که معتاد هستند به عهده بگیرد، با این باور که وظیفه آنها این است که والدین خود را تغییر دهند.

گیر افتادن در یک نقش ناسالم نشانه یک رابطه سمی است زیرا رابطه ای مانند آن نمی تواند متقابلا زندگی بخش و حمایت کننده باشد.

اگر در یک رابطه سمی هستید چه باید کرد؟

 آیا ممکن است یک رابطه سمی تغییر کند؟ در اینجا چند نکته وجود دارد که باید در رابطه در نظر بگیرید:

تشریح و تجزیه و تحلیل رفتارهای دیگران وسوسه انگیز است، به خصوص کسی که شما را به شدت آزار داده است. اما این اتلاف کامل زمان و انرژی احساسی شماست. تلاش برای کشف آنها را متوقف کنید و به جای آن بر روی آنچه که پیش رو دارید تمرکز کنید. فقط دو چیز در سیاره زمین وجود دارد که می توانید آنها را کنترل کنید: افکار و اعمالتان.

رفتار یک زبان است. اگر با کسی در ارتباط هستید که به طور مکرر شما را آزار می دهد یا شما را تحقیر می کند، او تمام آنچه را که باید بدانید را می گوید، حتی اگر از کلمات استفاده نمی کند.

گاهی اوقات، زندگی بسیار سخت است و یکی از شما (یا هر دو) به خوبی آن را مدیریت نمی کنید. اگر در حال گذراندن یک تغییر بزرگ، داشتن فرزند، یا تجربه از دست دادن یا بیماری هستید، ممکن است فقط نیاز داشته باشید که در آنجا بمانید و لطف بیشتری بکنید. به یاد داشته باشید که هر چه زودتر احساسات، آسیب‌ها و نگرانی‌های خود را آشکار کنید، همه چیز زودتر بهبود می‌یابد.

ممکن است آنقدر به مسمومیت عادت کرده باشید که حتی ندانید یک رابطه سالم چگونه به نظر می رسد. در مورد اینکه واقعاً می خواهید با شما چگونه رفتار شود رویاپردازی کنید. یک ازدواج سالم و حمایتی تنها زمانی جواب می دهد که هر روز از خواب بیدار شوید و فکر کنید که چگونه می توانم روز شریکم را بهتر کنم؟. وقتی به این فکر کنید که نیازهای یکدیگر را در مقابل نیازهای خود قرار دهید، هردو برنده می شوید.

با یک دوست یا مشاور قابل اعتماد صحبت کنید.

شما نمی توانید این کار را به تنهایی انجام دهید. با یک دوست قابل اعتماد، مهربان و عاقل صحبت کنید که می تواند به شما کمک کند دیدگاهی متفاوت پیدا کنید. حتی ممکن است لازم باشد به یک درمانگر حرفه ای مراجعه کنید.

مهارت های ارتباطی جدید را بیاموزید.

مهارت‌های ارتباطی – درست مانند هر چیز دیگری در زندگی – قابل یادگیری هستند. شاید لازم باشد مهارت هایی مانند قاطعیت، مرزبندی، بخشش خود، رویارویی یا آسیب پذیری را بیاموزید. یکی از بهترین راه‌ها برای انجام این کار، ملاقات با یک متخصص سلامت روان است، اما تعداد زیادی کتاب و پادکست و سایر منابع رایگان وجود دارد. و مانند هر ابزار جدید، کلید بهتر شدن در استفاده از آنها تمرین است.

در صورت نیاز رابطه را ترک کنید.

اگر رابطه شما در طول و زمان مسموم است، ممکن است زمان آن رسیده باشد که به آن پایان دهید – ازدواج یا بچه دار شدن مشکلات شما را حل نمی کند – در واقع، احتمالاً آنها را تشدید می کند. اگر فقط در حال دور زدن هستید، به این امید که روزی آنها تغییر کنند، وقت آن است که فانتزی را از بین ببرید و ادامه دهید. شما ارزش روابط سالم را دارید.

کلام آخر

ارتباط و الگوهای رفتاری سمی می تواند پایه های رابطه شما را شکسته و فرسوده کند، اما شما مجبور نیستید کنار بایستید و شاهد فروپاشی پیوند خود با شریک زندگی خود باشید.

وقتی شما و شریک زندگیتان هر دو می خواهید تغییر ایجاد کنید، یک درمانگر رابطه می تواند به شما کمک کند تا عوامل زمینه ای موثر در مسمومیت رابطه را شناسایی کنید و رویکردهای سالم و دلسوزانه برای ارتباط و حل مسئله را کشف کنید.

منابع:

• Dokkedahl S, et al. (2019). The psychological subtype of intimate partner violence and its effect on mental health: Protocol for a systematic review and meta-analysis.
  systematicreviewsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13643-019-1118-1
• Healthy and unhealthy relationships. (n.d.).
  northwestern.edu/care/get-info/relationship-violence/healthy-and-unhealthy-relationships.html
• Identify abuse: Recognizing abuse is the first step. (n.d.)
  thehotline.org/is-this-abuse
• Karakurt G, et al. (2013). Emotional abuse in intimate relationships: The role of gender and age.
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3876290
• Kiecolt-Glaser JK. (2005). Hostile marital interactions, proinflammatory cytokine production, and wound healing.
  jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/209153
• Lawsin C. (2019). Personal interview.
• Leaving an abusive relationship. (2018).
  womenshealth.gov/relationships-and-safety/domestic-violence/leaving-abusive-relationship
• Manly CM. (2019). Personal interview.
• Power and control: Break free from abuse. (n.d.).
  thehotline.org/identify-abuse/power-and-control
• The relationship spectrum. (n.d.).
  loveisrespect.org/wp-content/uploads/2017/07/Relationship-Spectrum-final.pdf
• Schriber RA, et al. (2016). Dispositional contempt: A first look at the contemptuous person.
  ncbi.nlm.nih.gov/labs/pmc/articles/PMC5148737/
• Why people abuse. (n.d.).
  thehotline.org/identify-abuse/why-do-people-abuse